Marek Łubowski

Nasze gospodarstwo specjalizuje się w produkcji materiału zarybieniowego wielu gatunków ryb. Jednym z głównych celów naszego gospodarstwa jest stałe poszerzanie oferty materiału zarybieniowego. Jednak aby sprostać wymaganiom naszych odbiorców musimy stale poszerzać naszą wiedzę z zakresu akwakultury, rozrodu ryb, larwikultury i produkcji materiału zarybieniowego. W obecnych czasach takie możliwości stwarza tylko i wyłącznie stała współpraca z jednostkami naukowymi - w naszym przypadku od wielu lat współpracujemy z naukowcami dawnego Wydziału Nauk o Środowisku i Rybactwa a obecnie, po zmianach strukturalnych na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie, Wydziału Bioinżynierii Zwierząt. Jest tam zatrudniona grupa naukowców, która od wielu lat pracuje nad opracowaniem, a następnie wdrożeniem technologii rozrodu i wychowu wielu gatunków ryb w warunkach kontrolowanych, modyfikacji technik zapłodnienia jaj, wylęgarnictwa oraz larwikultury. Wiele z tych zagadnień nie jest możliwe do przeprowadzenia przez hodowców samodzielnie w warunkach gospodarstwa rybackiego. Współpraca naszego gospodarstwa z naukowcami dotyczy wielu gatunków, m.in.:

• Szczupaka
• Miętusa
• Sandacza
• Karpia
• Brzany
• Certy
• Bolenia
• Klenia
• Karasia pospolitego
• Lina

Szczupak – tu korzystając z technologii opracowanych na UWM w Olsztynie korzystamy z wiedzy dotyczącej optymalizacji technik zapładniania ikry, pozbawiania jej kleistości, wylęgarnictwa oraz larwikultury w systemach RAS. Pierwsze próby z rozrodem i larwikulturą szczupaka w RAS wykonaliśmy w 2021 roku, co pozwoliło nam uzyskać 3400000 sztuk wylęgu tego gatunku.

Miętus – dzięki współpracy z naukowcami z UWM wdrożyliśmy w naszym gospodarstwie technologię rozrodu miętusa w warunkach kontrolowanych z zastosowaniem synchronicznej stymulacji warunkami środowiskowymi i środkami stymulującymi dojrzewanie gamet. Pozwoliło to na znaczne skrócenie czasu samego tarła oraz uzyskanie wysokiej jakości gamet i przeżywalności embrionów do wyklucia na poziomie ponad 80%. W ciągu ostatnich pięciu lat pozwoliło nam to na osiągnięcie 1000000 mln sztuk wylęgu.

Sandacz – jest hodowany w naszym gospodarstwie od wielu lat. Do niedawna prowadziliśmy produkcję w oparciu o naturalny rozród sandacza w stawach a następnie wychwu w nich narybku letniego. Jednak ostatnie zmiany klimatyczne, które powodowały komplikacje zarówno w samym tarle naturalnym, jak i przeżywalności tarlaków spowodowały konieczność zastosowania technologii rozrodu sandacza w warunkach kontrolowanych opracowanych na UWM w Olsztynie. Dodatkowo, w niektórych latach pozwala nam ta metoda na dwukrotną produkcję materiału zarybieniowego sandacza: wczesną poprzez tarło naturalne i późną poprzez tarło w warunkach kontrolowanych. W ostatnich pięciu latach dzięki metodom wypracowanym na UWM uzyskaliśmy dodatkowo 3600000 mln sztuk wylęgu sandacza, który następnie został wypuszczony do stawów celem produkcji narybku letniego lub jesiennego.

Karp – rozród karpia w naszym gospodarstwie jest od wielu lat prowadzony warunkach kontrolowanych, w wylęgarni z użyciem systemów RAS. Jednak potrzeby runku wymagają czasem przeprowadzenia rozrodu tego gatunku bardzo wcześnie (tarło przedsezonowe) lub bardzo późno (tarło pozasezonowe). Technologie pozasezonowego rozrodu karpia, opracowane na UWM pozwoliły nam na dodatkową produkcję wylęgu w ostatnich trzech lat około 10000000 sztuk. Technologia ta poszerzyła też nasze grono odbiorców wylęgu i narybku karpia.

Brzana – jest wyjątkowo trudnym gatunkiem do rozrodu. W wielu przypadkach, ze względu na wrażliwość na stres, niewielki odsetek wystąpienia owulacji i niską płodność osobniczą, efekty rozrodu tego gatunku w warunkach kontrolowanych są bardzo niewielkie. Jednak technologie wypracowane na UWM, szczególnie w odniesieniu do tzw. hodowlanych generacji tego gatunku, pozwalają na uzyskanie nawet ponad 90% owulacji u samic i bardzo wysoki odsetek zapłodnienia. W okresie ostatnich pięciu lat, dzięki tym metodom nasza produkcja larw tego gatunku zwiększyła się o 250000 sztuk w porównaniu do okresów poprzednich.

Certa – ten gatunek, podobnie jak brzana jest bardzo „trudnym” gatunkiem do rozrodu. Dzięki technologiom opracowanym na UWM, jesteśmy jednym z nielicznych w Polsce producentów materiału zarybieniowego tego gatunku. Zarówno metody rozrodu certy w warunkach kontrolowanych, jak i innowacyjne techniki zapłodnienia jaj pozwoliły nam w ostatnich pięciu latach na zwiększenie produkcji larw tego gatunku o 450000 sztuk.

Boleń – jest jedną z największych polskich karpiowatych ryb reofilnych. To gatunek, który wymaga dużych umiejętności z zakresu rozrodu i wylęgarnictwa oraz umiejętnego obchodzenia się z tarlakami. Na UWM w Olsztynie, badania nad tym gatunkiem trwają od ponad 20 lat, a prace prof. Kujawy, prof. Kucharczyka czy dr Targońskiej są znane i powszechnie stosowane. Dzięki zastosowaniu w naszym gospodarstwie wyników ich badań w okresie ostatnich pięciu lat wyprodukowaliśmy 3800000 sztuk wylęgu tego gatunku.

Kleń – podobnie jak dwa poprzednie gatunki należy do trudnych ryb pod względem rozrodu. Wynika to między innymi z występowania w Polsce dwóch form tego gatunku: o jednoporyjnym i wieloporcyjnym tarle w roku. Protokoły rozrodcze obu tych form różnią się diametralnie i niewłaściwe ich zastosowanie nie przynosi oczekiwanych efektów. Dzięki zastosowaniu w naszym gospodarstwie wyników badań opracowanych na UWM w okresie ostatnich pięciu lat wyprodukowaliśmy 1000000 sztuk wylęgu tego gatunku.

Karaś pospolity – jest gatunkiem stosunkowo trudnym w rozrodzie, gdyż jest bardzo wrażliwy i podatny na uszkodzenia ciał, głównie pokrywy łuskowej. Umiejętne obchodzenie się z tarlakami, właściwa stymulacja warunkami środowiskowymi i środkami stymulującymi, odpowiedni okres przetrzymywania przed tarłem oraz innowacyjne techniki zapłodnienia jaj spowodowały, iż osiągnęliśmy bardzo duży sukces rozrodczy tego gatunku w porównaniu do lat ubiegłych. W okresie ostatnich pięciu lat wyprodukowaliśmy łącznie w systemach RAS 2200000 sztuk wylęgu tego gatunku.

Lin – w przypadku tego gatunku prowadzimy współpracę przez ostatnie dwa lata. Nowoczesne metody wyboru tarlaków (głównie samic) do rozrodu przyczyniły się do znacznych oszczędności z zużyciu środków stymulujących dojrzewanie gamet, gdyż z tarła zostały wyeliminowane ryby, od których szansa na uzyskanie jaj była bardzo niska.

Nasza stała współpraca pozwala nam na produkcje wysokiej jakości materiału zarybieniowego, który jest sprzedawany zarówno do celów zarybień wód otwartych, jak i do dalszej hodowli akwakulturowej, zarówno w kraju jak i za granicą. Co niezwykle ważne, zawsze możemy skonsultować szczegóły nowoczesnych technologii z ich autorami: Profesorami Dariuszem Kucharczykiem i Romanem Kujawą, Doktor Katarzyną Targońską czy Joanną Nowosad. Niezwykle istotne szczegóły technologii pozwalają nam na ich adaptację do warunków naszego gospodarstwa i produkcję dużych ilości materiału zarybieniowego bardzo wysokiej jakości.